Topkapı Sarayı ve Müzesi İstanbul'a gelenlerin ilk görmek istediği yerlerden biri. Ziyaretçiler haklı mı? Çoook.
Üç kıtaya hakim olmuş Osmanlı İmparatorluğu'nun en görkemli döneminde, hatta 400 yıl kullanılan sarayın nereye bakacağınızı şaşırıyorsunuz. Müthiş bir yer.
İstanbul'a taşındığımda benim de koşarak gitmek istediğim yerlerdendi. Beni ve İstanbul'u ziyaret eden arkadaş ve ailemle bir daha bir daha ve her defasında da zevkle gezdim. Gezinme deneyiminin her defasında zayıfladığını düşünerek son zamanlarda arayı açmıştık.
Geçen hafta uzun bir aranın ardından yeniden gittik. Neden ayağımızı çektiğimizi hatırladık. Üstelik, gezinme deneyiminin daha da kötüleştiğini gördük ve epeyce üzüldük.
Bu kez doğrudan uzun zamandır tadilatta olan Harem bölümüne gittik. Müze ve bilhassa Harem bölümüyle ilgili birkaç not aldım:
Müzekart ile girilen Topkapı Sarayı Müzesi'nin Harem bölümü, TC vatandaşlarına 80 TL, öğretmenlere indirimli, 65 yaş üzerine ücretsiz. Derseniz ki, Harem bölümündeayrıca ücret alınmasına değer mi? Değmez. Ayrıca para vermeye, sıraya girmeye değmez. Eğer 16:00’dan sonra girdiyseniz, bence girmeyin. Hatta Topkapı Sarayı'na öğleden sonra gitmeyin.
Çok kalabalık. Elbette her kentin simge alanlarında kuyruk olur. Buraya kadar normal. Normal olmayan (ya da benim normalleştiremediğim) bu kuyruğun sıra, görgü gibi şeyleri bilmemesi. Ziyaretçileri çok rahatsız edici. Yerlisi de yabancısı da. Sıra nedir bilmiyorlar, üstüne çıkıyorlar. Bağrış çağrış. Off. Panolarda bölümler hakkında bilgilendirmeler var; ama ziyaretçiler bilgileri okumuyor, hızlı hızlı yürüyor. Yığılma oluyor. Bir bakmışsınız, birisi üzerinize çıkıyor. Gezinti, yazılı ve yazılı olmayan kurallara uyan kişiler için zülüm.
Beylerbeyi Sarayı'nda ücretsiz olan sesli rehber, Topkapı Sarayı Müzesi'nde ücretli ve panolarda yazanlar dışında herhangi bir bilgi vermiyor.
Panolardaki bilgiler çok yetersiz. "Kadınefendi odası" diyor, iyi de kadınefendi kim? Bilmek zorunda mıyım? İster istemez Arkeoloji Müzeleri'ndeki bilgi aktarımını düşünüyorum. Paranın ilk basıldığı dönemden, basım ile ilgili güzel bir bölüm var örneğin. Hem görsel hem yazılı yeterli bilgi veriyor. Keşke kadınefendinin kim olduğu, vasıfları, yetkileri konusunda bilgi aktarılsa. Görsel ve videolu canlandırma, kelimelerin anlamı, tarih katmanı olabilir. Fatih Sultan Mehmet’ten itibaren 400 yıl yaşanmış. İmparatorluk yönetilmiş. Politika, askeriye, harem, giyim kuşam, yeme içme hepsi başlı başına anlatılabilir. Şahane de olur.
İçeride fotoğraf çekmek yasak. Flaşsız da. Nedeni belli değil. Bir taraftan da herkes fotoğraf çekiyor. Uyarı yok. Bu nedenle içeriye dair fotoğrafım yok. Ben neden flaşsız fotoğraf çekemedim, onlar neden her yerin fotoğrafı çektiler?
İçerde yönlendirmeler çok zayıf. Sırayla gezerseniz tamam; ama direkt bir yere gitmek zor. Çıkışta bir çay içmek için kafeyi aradık aradık bulamadık. Önceden manzarası olan bir kafe kısmı vardı. Şimdi ise karton bardakla çay alınan bir kafesi var. Burası da çok üzücü.
Üzerine bir şeyler okumadan giderseniz, zevk almazsınız. Hele ki dizi nedeniyle gidiyorsanız, üzülürsünüz.
Bir gün bir sanat tarihçisiyle ya da ilgili biriyle sabahın köründe gitmeyi çok isterim. Harem bölümünü restore etmişler ve etmeye devam ediyorlar. Restorasyon bitince şans verebilirim.
Sevgiler,
Utku