Absürt komedinin öncülerinden Ionesco'nun 1951 yılında yazdığı La Leçon (Ders) oyununu Kumbaracı50 bakış açısıyla seyrettik. Kel Şarkıcı, Gergedanlar gibi ülkemiz tiyatrosunun sevdiği oyunların yazarından yine ülkemizde sahneye daha önce de alınan Ders oyunu nerde ve ne zaman geçtiği anlaşılmayan bir yerde öğretmen, öğrencisi ve öğretmenin hizmetçisi arasında geçen kısa bir kesit. Oyunda öğrencinin öğretmenin evine gelmesinin ardından öğrenciyi hizmetçi karşılıyor ve ders başlıyor.
Matematik dersi ne kadar eğlenceli, hafif, komikse, dil bilim dersi bir o kadar ürpertici, şiddetli; ama yine de her iki ders de kuralcı, despot, üstten. Sinir olarak ve gülerek başlıyor, devamında gerim gerim geriliyorsunuz. Oyunda neşeli, meraklı, istekli genç öğrencinin, yaşadığı şiddetin etkisiyle neşesiz, isteksizleştiğini seyrediyoruz. Öğretmeninse saldırganlaştığını.
Metin zaten güçlü. Sahneye alınışı da bir o kadar güçlü. Anlatıma mest oldum, seyretmelere doyamadım. Kostüm, ışık, makyaj şahaneydi.
Dil bilimi dersine geçtikten sonra sahnede bir vahşet seyrettik. Vahşet olmayan bir vahşet, şiddet olmayan şiddet. O kadar iyi bir anlatım ki, yeniden seyretmeye değer.
Ionesco'nun metinlerini anlamak kolay değildir, bence gerekli de değildir. Anlam, zamana yayılabilir. Bugün bir şey anlarız, kendiliğinden başka bir gün başka bir şeye dönüşür. Kumbaracı50'nin Ders oyunu uyarlaması tam da seyirciye bu alanı açmış. Çok da güzel yapmış. Seyircinin anlamayacağını düşünerek, en detayıyla anlatan bir oyun kolaycılığındansa, sadece "oynayan" bir oyun seyretmek şahaneydi. Kafamda birçok şey açtı. Tebrik ve teşekkür ederim.
Oyundan çıktıktan sonra üzerimize yığılan gerginlik ve iç gıcıklayıcı bir eğlence ile bir süre yürüdük. Seyrettiklerimizi sindirmeye çalıştık. O kadar iyi geldi ki.
Ürpertti, sarstı, gerdi, rahatsız etti, gıdıkladı, keyif verdi.
Yazan: Eugène Ionesco
Çeviren: Hasan Anamur
Yöneten, Kostüm Tasarım: Candan Seda Balaban
Dramaturg: Aylin Alıveren
Koreograf: Özge Midilli
Dekor / Işık Tasarımı: Yiğit Sertdemir, İsmail Sağır
Müzik, Ses & Efekt Tasarım: Burçak Çöllü
Yardımcı Yönetmen: Ayşegül Uraz
Reji Asistanları: Lena Seren Yeniyorgan, Ece Bakır, Ozan Aslan, Efe Arslan, Berre Koçak
Dekor Realizasyon: Zekeriya Ece, Efe Arslan
Afiş Tasarımı: Aygen İncel
Fotoğraflar: Ali Güler
Oynayanlar: Semah Tuğsel, Şirin Keskin İndere, Yiğit Sertdemir
Tek Perde / 70 dakika
*Bu sezon sahnelerde üç Ionesco oyunu var. Diğer ikisini de seyredip keyfime keyif katmayı planlıyorum. Hani bazen sevdiğiniz bir yazarın bir kitabını okursunuz, sonraki birkaç kitabınız o yazardan olur ya, öyle.
Sevgiler,
Utku